شرایط مورد معامله

مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را می‌نماید البته مقصود از تسلیم در اینجا اعم از دادن مال یا انجام کار است که تعهد شده است، مانند تحویل یک خودرو یا انتقال یک باب منزل.

اشخاص در انعقاد عقود از منظر آنچه مورد معامله قرار می‌دهند با در نظر گرفتن ماده ۱۰ قانون مدنی که می‌گوید: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن‌را منعقد کرده‌اند، در صورتی‌که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است» ؛ لیکن باید از انعقاد عقود و قراردادهایی که مخل نظم عمومی یا بر خلاف اخلاق حسنه است پرهیز کنند.

شرایط مورد معامله

• مالیت داشتن

باید دانست خرید و فروش چیزی که در عرف ارزش داد و ستد ندارد ولی در نظر خریدار و فروشنده ارزش مالی و معنوی دارد و فروش ان معقول است مانند یادگاری های خانوادگی صحیح است لذا مالیت لزوما امری نوعی نیست بلکه ممکن است شخصی باشد .

ضمانت اجرای عدم مالیت مورد معامله بطلان معامله می باشد .

• منفعت عقلایی داشتن

ماده ی ۲۱۵ قانون مدنی می گوید مورد معامله باید مالیت داشته و متضمن منفعت عقلایی مشروع باشد .

و ماده ی ۳۴۸ قانون مدنی نیز به همین نکته اشاره دارد .

• مشروع بودن

یعنی موضوع عقد برخلاف قانون یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه نباشد. منفعتی مشروع است که قانون آن را منع نکرده باشد وگرنه هر آنچه را که قانون انتفاع از آن را منع کرده باشد قابل معامله نیست؛ مانند موادمخدر

• موجود بودن

مال مورد معامله در صورتی که به صورت عین معین معامله گردد باید هنگام معامله موجود باشد در غیر این صورت معامله باطل است .

اما در ۴ مورد نیاز نیست که مورد معامله حین العقد موجود باشد. الف- عقدی که موضوع ان به صورت کلی فی الذمه است. ب- صلح دعوای آینده پ- وصیت به مال آینده ت – فروش مال آینده

• قابلیت نقل و انتقال

برخی موارد هستند که غیر قابل انتقال هستند مانند: خرید و فروش اموال عمومی / خرید و فروش اسلحه و عتیقه برای کسانی که مجوز ندارند / انتقال مال وقفی / انتقال عین مرهونه / انتقال اعضای بدن انسان / اموالی که دولت خرید و فروش انها را ممنوع کرده است / شرط سلب حق انتقال برای مدت معین شده باشد / شرط تعهد به عدم انتقال برای مدت معین شده باشد .

• معلوم بودن مورد معامله

یعنی طرفین معامله باید به مقدار و جنس و وصف علم داشته باشند و علم دو نوع است علم تفصیلی یا کامل و علم اجمالی یا مختصر . در عقود اصولا باید علم تفصیلی باشد مگر عقودی که طبق قانون علم اجمالی در انها کافی است مانند ضمان و صلح و جعاله .

• معین بودن

طبق ماده ی ۶۹۴ قانون مدنی مورد معامله باید معین باشد و در صورتی معین است که مردد میان دو چیز نباشد . اما این موضوع دارای استثنایی در عقد جعاله بوده و در این قرارداد می تواند مورد معامله مردد باشد

• مقدور التسلیم بودن

به این معنا که متعهد آنچه را که مورد تعهد یا انتقال قرار می‌گیرد بتواند به طرف مقابل (منتقل الیه یا متعهد له) تسلیم کند. طبق ماده ی ۳۴۸ قانون مدنی: چیزی که بایع قدرت بر تسلیم ان ندارد معامله اش باطل محسوب می شود مگر این که مشتری خود قادر برتسلم باشد .