حقوق فرزند طبیعی (ناشی از زنا)

منظور از فرزند طبیعی چیست؟

ایجاد کننده ی رابطه ی والد-فرزندی در حقوق، وجود نسب مشروع مابین والدین و فرزند است. این رابطه است که سبب می شود چنین فرزندی، قانونی و مشروع شناخته شده و بر دو طرف حق و تکلیف بار نماید. حال اگر بین فرزند و پدر و مادر، تنها رابطه ی خونی وجود داشته باشد، این فرزند را فرزند طبیعی گویند.

از آنجا که در این میان ازدواجی بین والدین صورت نگرفته است، نسب این فرزند ناشی از زنا و نامشروع خواهد بود.

منظور از زنا، نزدیکی شخص عاقل و بالغ است با زنی که بر او حرام است، بدون اینکه عقد نکاح یا شبهه وجود داشته باشد با علم به حرمت نزدیکی و اختیار. در واقع زنا ۶ رکن دارد:

۱.نزدیکی واقع شده باشد ۲.نزدیکی کننده عاقل باشد ۳.نزدیکی کننده بالغ باشد ۴.زن باید بر مرد حرام باشد ۵.عقد یا شبهه وجود نداشته باشد ۶.نزدیکی کننده مختار باشد.

حقوق و تکالیف فرزند طبیعی کدام است؟

در مورد اثار نسب مانند ولایت، حضانت، نفقه و ارث فرزند طبیعی جای سوال است.

منظور از حضانت، نگهداری از طفل و برآوردن نیازهای اوست. این امر در صورتی که والدین با هم زندگی می کنند به عهده ی هر دوی آنها و در صورت طلاق، اولویت نگهداری از فرزندان تا سن ۷ سالگی دختر و پسر بر عهده مادر و پس از سن ۷ سالگی با پدر خواهد بود.

منظور از نفقه، پرداخت هزینه هایی است که برای براوردن نیازهای فرزند لازم است. مواردی مثل هزینه ی مسکن و البسه و غذا و لوازم خانه به قدر رفع حاجت.

طبق ماده ۸۸۴ قانون مدنی، فرزندی که متولد از زنا باشد نمی تواند از پدر و مادر خود و سایر خویشاوندان خود ارث ببرد.

طبق نظر دیوان عالی کشور: زانی، پدر عرفی طفل تلقی و در نتیجه تمامی تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر عهده او می باشد ولی از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی برد. در مورد نفقه نیز طبق نظریه مشورتی ۱۱۸۴- ۷/۴/۷۶ الزام به انفاق نفقه به معنای عام است و نفقه فرزند متولد از زنا به عهده زانی است و ملاک انفاق صرفا ولادت طبیعی است.

همانطور که مشخص است در مورد آثار نسب مانند ولایت و نفقه و … مطابق رای وحدت رویه ی دیوان عالی کشور بین طفل مشروع و طفل نامشروع از جهت حقوق و تکالیف تفاوتی وجود ندارد و حقوق و تکالیف ابوین طبیعی در جای خود باقی است و اعلام ولادت به اداره ثبت احوال و اخذ شناسنامه با نام پدر، برای فرزند نامشروع اجباری است .

البته باید در یاد داشته باشیم در صورتی که مرتکب فعل زنا، هنگام ارتکاب آن در اشتباه باشد و نداند که عمل ارتکابی اش نسبت به او ممنوع است، زنا واقع نمی شود و در این صورت طفل متولد از این رابطه ولد به شبهه نامیده می شود و می تواند ارث ببرد.